„Исар“ Марвинци – археолошки локалитет („Исар-Кале“) се наоѓа во близина на селото Марвинци, 7 км југозападно од Валандово. Локацијата на локалитетот е на доминантниот рид југозападно над селото, односно на левата страна од реката Вадар во правец север-југ по течението на реката. Исто така, во непосредна близина се наоѓа стариот магистрален пат што ја
поврзува северната со јужната граница. Во античко време на ова подрачје постоела праисториска населба, на чии остатоци, благодарение на поволните услови и местоположбата во долината на реката Валандово, подоцна се развила античка населба од хеленистичко време, која постепено прераснала во важен економски, сообраќаен и културен центар на областа во античко време наречен Амфакситида, која се протегала од двете страни на реката Аксиос (Вардар). На локалитетот, кој е истражуван долго време, може да се видат и населбата и некрополата. Локалитетот првпат е забележан во Првата светска војна, кога се откриени наоди од железното време. Археолошките ископувања на локалитетот покажуваат континуирано живеење од VII век п.н.е. до VI век од н.е.
Пајонците се првите жители на овој локалитет, според материјалните остатоци пронајдени од некрополите. Во локалитетот „Лисичин Дол“ во еден од гробовите е пронајдена таканаречената пајонска свештеничка која нуди едни од најрепрезентативните наоди од овој период во земјата. Во исто време, Пајонците се поврзани со најстарите културни хоризонти
што се појавуваат на локалитетот. Локалитетот континуирано преживува и живее низ архаичниот, класичниот, хеленистичкиот, римскиот и доцноримскиот период. Овој антички град има силна локација во Амфакситида, која го контролирала вардарскиот пат (Виа Аксија).
Исто така, според зградите и материјалните остатоци, несомнено е високо развиен и економски град. Овој град за прв пат се споменува од античкиот писател Тукидид, односно ги опишува овие пајонски градови Добер и Идомена во описот на Ситалковиот поход. Исто така, пронајден е римски камен со имиња на античките (пајонски) градови Добер и Идомене, за кои
се верува дека се наоѓаат во општина Валандово. Така, во некои извори, античкиот Идомене се претпоставува дека е градот Исар Марвинци. Акрополата се наоѓа на рамно плато на самиот рид, била заштитена со големи масивни бедеми кои пак ја штитат градската администрација, згради од јавен и култен карактер. Една од најважните градби на ова место е Храмот, кој го
изградил македонски монарх, завршен во 181 година од н.е. Бил посветен на Херакле, односно царот Комод, кој по неговото владеење го тргнал името од архитравот, а храмот останал и продолжил да функционира и во подоцнежниот живот.
Археолошки комплекс „Валандово“ за кој на подрачјето на денешниот град се пронајдени остатоци од римската антика, која е интензивно присутна во сите три зони на археолошкиот комплекс „Валандово“. Станува збор за остатоци од пеонската цивилизација, како и од хеленистичкиот, римскиот и рановизантискиот период, кога античко Валандово достигнало високо ниво на цивилизација.
Зона 1: Мозаична површина од околу 200 м² е откриена во северозападниот дел од градот.
Зона 2: Мозаици се откриени во локалитетот „Расадник“, во јужниот дел на Валандово, односно во локалитетот „Стакина Чешма“.
Зона 3: Во подрачјето на изворот „Свети Петар и Павле“ и манастирот „Свети Ѓорѓи“, како и околината околу нив.
На подрачјето на градот Валандово има локалитети каде што се среќаваат неколку временски културни хоризонти.
Раноантички гробови се откриени во локалитетот Зелениште, за време на изградбата на здравствениот центар во Валандово. Погребувањата се вршат во гробни цисти со инхумација и се градат од блокови изработени од варовник.
„Фосилите кај Башибос“ се интересен културен слој во локалитетот „Јолбурун“ во реката Прстен, фосили на животни од семејството таканаречени „мастодони“ (вид слон од пред поплавата).
„Стакина Чешма“ е локалитет од римско време, кој се наоѓа во близина на градот и може да се каже дека е во самиот град. Локалитетот „Стакина Чешма“ е извонреден локалитет каде што досега е откриена само една куќа, палатата која досега се сметала за рустична вила. Според извидувањата, градежни материјали и керамика се пронајдени на поголема површина на тој
терен. Сепак, поради недоволно истражување на самиот локалитет, не може да се смета за рустична вила, бидејќи големината на градот засега е непозната. Се смета дека самиот дворец е изграден кон крајот на третиот век од н.е. или можеби во раните години на четвртиот век од н.е. Објектот има неколку простории во кои на подовите се пронајдени ексклузивни мозаици
изработени од opus sectile и opus teselatum. Археолошките ископувања открија фрагменти од фин прибор за јадење, ламби (луцерка) и монети од Лициниј, Константин I и Констанциј II.
Локалитетот „Исар Кула“ е локалитет, но поради неистражената природа на локалитетот не дозволува точно датирање на неговото постоење, но во некои извори се споменува како доцноантички и средновековен локалитет. Овој локалитет е на чело на долг, карпест планински гребен со стрмни падини. Локалитетот се наоѓа северозападно од градот, во месноста „Извор“ и се протега по гребенот над манастирот „Свети Ѓорѓи“ до ден денес е видлива и добро зачувана одбранбена кула. Ова градилиште има одлична локација до која е тешко да се стигне и било тешко да се освои, а со тоа и лесно да се одбрани. Денес на теренот
се видливи големи одбранбени ѕидови, бедеми. Можеби ова е гореспоменатиот пајонски град Добер од Тукидид.
„Добер“ е поранешен епископски град, за кој се претпоставува дека се наоѓа во Валандовската долина, североисточно од Идомена. Градот Добер првпат е споменат кон крајот на V век од страна на хеленистичкиот историчар Тукидид.
„Идомена“ е подземен културен споменик кој датира од предримскиот период, некаде кон крајот на IV или почетокот на V век п.н.е.
„Некрополата кај селото Дедели“ е нем сведок за античката култура која припаѓа на таканаречените рамни скелетни гробници од пеонскиот период, опкружени со камени плочи во форма на ковчези (цисти). Некрополата кај Дедели е голема по површина и зафаќа површина од околу 1.000 м2. Од левата страна на патот Валандово – Дојран се наоѓа селото Дедели. Оваа некропола е првпат откриена во 1917 година за време на Првата светска војна.
На локалитетот „Мелезик“ во селото Дедели се наоѓа локалитетот, железна некропола. Во оваа некропола, погребувањата се вршат со инхумација во гробни конструкции (цисти), но се случуваат и погребувања во големи керамички садови (питоси). Според материјалните остатоци, станува збор за некропола од железното време и датира од 7 век п.н.е. до 6 век
п.н.е.
Општина Валандово изобилува со многу археолошки локалитети, од кои некои сè уште не се истражени. Всушност, таа е дел од античката Македонска област Амфакситида, која се поменува во многу антички извори. Низ неа поминува еден од најпрометните автопатишта, односно Вардарскиот магистрален пат (Виа Аксија), но секако постојат и други патни делници што минуваат низ општина Валандово, тука е и патната делница што го поврзува Валандовскиот регион со Струмичкиот регион, а од тука поминува и другиот патен крак кој е
одделен од Вардарскиот магистрален пат, минува низ градот Валандово и по преминот Дедели доаѓа до Дојран и продолжува до Солун. Патните мрежи, добрите климатски услови за земјоделство и сточарство и минералните ресурси кои се многу важни за културниот и економскиот развој на населението од овие области, го прават ова подрачје многу поволно за населување од праисторијата до денес.




